Realizacja inwestycji publicznych w szczególności inwestycji liniowych i infrastrukturalnych, pociąga za sobą koszty, zarówno finansowe, jak i społeczne. O ile kwestia konieczności naliczenia odszkodowania za zabrany grunt jako podstawowa zasada wynikająca z Konstytucji nie budzi kontrowersji (natomiast wysokość, termin zapłaty, kwestie formalne są zdecydowanie kontrowersyjne), to już kwestia co z terenem przyległym do inwestycji, ale nie wywłaszczonym, nie jest w podejściu organów oczywista.
Co to jest resztówka?
Patrząc na definicje ustawowe w najpopularniejszych ustawach dotyczących tego zagadnienia:
Wywłaszczeniem może być objęta cała nieruchomość albo jej część. Jeżeli wywłaszczeniem jest objęta część nieruchomości, a pozostała część nie nadaje się do prawidłowego wykorzystywania na dotychczasowe cele, na żądanie właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości nabywa się tę część w drodze umowy na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, w zależności od tego, na czyją rzecz następuje wywłaszczenie. – art. 113 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami
W przypadku, o którym mowa w art. 12 ust. 4, jeżeli przejęta jest część nieruchomości, a pozostała część nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele, właściwy zarządca drogi jest obowiązany do nabycia, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości, w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego tej części nieruchomości. – art. 13 ust. 3 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.
Nieruchomość nienadająca się do wykorzystania na dotychczasowe cele
Podstawową przesłanką kwalifikującą daną nieruchomość jako resztówkę, jest brak możliwości kontynuowania dotychczasowej funkcji przez pozostałą po wywłaszczeniu części nieruchomości.
W przypadku spraw resztówkowych, jest to zawsze jedna z głównych osi sporu, z uwagi na bardzo uznaniowe kryterium.
Pewnego rodzaju praktyką jest raczej odmowa przez organy wykupu resztówek i zmuszanie ewentualnie pokrzywdzonych, do walki o swoje prawa w sądzie.
W ostatnim czasie, spotkaliśmy się jedynie z nielicznymi wyjątkami wykupu resztówek bez konieczności prowadzenie procesu sądowego – najczęściej dotyczyło to kwestii nie budzących wątpliwości i działek o stosunkowo niewielkim obszarze.
Natomiast warto pamiętać, iż resztówką może być każda działka, nie tylko taka której zabrano większą część.
W naszej praktyce nie raz udowodniliśmy, iż za resztówkę należy uznać m.in.:
- Działkę rolną, którą droga dzieliła na 3 części, z uwagi iż nowe ukształtowanie granic znacząco zwiększało koszty prowadzenia działalności rolnej na danej działce
- Działkę rolną, na której była prowadzona uprawa płodów rolnych do konsumpcji przez człowieka, w związku ze znacznym podniesieniem poziomu toksyn w płodach i brak spełniania przez to wymogów certyfikacyjnych oraz ustawowych
- Działkę zabudowaną domem, jeżeli w wyniku realizacji inwestycji dalsze zamieszkiwanie w danym domu jest szczególnie uciążliwe (np. droga krajowa lub wojewódzka w bliskiej odległości)
- Nieruchomość stanowiła formę lokaty kapitału, a w wyniku inwestycji publicznej jej wartość znacząco spadła.
Uprawnienia właściciela resztówki
Co do zasady, jeżeli nieruchomość stała się resztówką, podmiot który realizuje inwestycje publiczną jest zobowiązany takową działkę wykupić.
Cena wykupu jest ustalana przez biegłego, ale co do zasady powinna ona odpowiadać wartości nieruchomości sprzed wywłaszczenia i realizacji inwestycji publicznej, zgodnie z zasadą, iż cel publiczny nie może być realizowany kosztem własności prywatnej.
W niektórych wypadkach, jeżeli właściciel resztówki nie chce jej sprzedawać, ma prawo mimo wszystko żądać rekompensaty od inwestora za stratę wartości nieruchomości, jaką poniósł w związku z inwestycją.
Rafał Dybka
adwokat
Photo by Timon Reinhard on Unsplash
***
Linia energetyczna na nieruchomości
W dotychczasowych artykułach dominował temat obniżenia wartości nieruchomości powstałego na skutek uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W tym miejscu zajmę się kwestią wpływu ustaleń planu miejscowego na linie energetyczne przebiegające przez nieruchomość [Czytaj dalej…]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }